κύρβεις

Ξύλινοι πίνακες πάνω στους οποίους ήταν γραμμένοι οι νόμοι του Σόλωνα. Ήταν συνολικά τέσσερις, καθένας από τους οποίους στηριζόταν σε κεντρικό άξονα σχηματίζοντας παραλληλόγραμμο. Έτσι, όποιος ήθελε, διάβαζε τους νόμους, γυρίζοντας απλώς τον άξονα. Οι κ. ήταν αρχικά τοποθετημένες στην Ακρόπολη και αργότερα στην Αγορά της αρχαίας Αθήνας.

* * *

κύρβεις, -εων και κύρβιες, αἱ και οί (Α)

1. τριγωνικοί ξύλινοι ή χάλκινοι ή λίθινοι πίνακες ενωμένοι σε τρίεδρη πυραμίδα η οποία στρεφόταν γύρω από άξονα, πάνω στους οποίους ήταν γραμμένοι οι αρχαιότατοι νόμοι («ἀναγράψαντες δὲ τοὺς νόμους εἰς τοὺς κύρβεις, ἔστησαν ἐν τῇ στοᾷ τῇ βασιλείῳ», Αριστοτ.)

2. πίνακας ή στήλη με επιγραφές που περιείχαν νόμους ή δόγματα ή αποφάσεις

3. γεωγραφικοί πίνακες

4. τοιχογραφίες

5. οι στήλες τού Ηρακλέους

6. (θηλ. στον εν.) ἡ κύρβις

η εταίρα

7. (το αρσ. στον εν.) ὁ κύρβις

α) νομικός λεπτολόγος που ασχολείται με μηδαμινά πράγματα

β) η σκυτάλη τών Σπαρτιατών

γ) πινακίδιο

8. φρ. «κύρβεις γηραλέαι» — τα ποιήματα τού Ομήρου.

[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ. Πρόκειται πιθ. για δάνεια λ., που συνδέεται ίσως με τη λ. κύρβη].